حال من بي تو

رومن گاري براي من با يك داستان كوتاه شروع شد به نام فيل يا شايد هم نامه به يك فيل كه توي خدا بيامرز مجله هفت چاپ شده بود و بعدها توي خدابيامرز مجله هزارتو هم يك داستاني به اسم پرنده ها مي روند در پرو مي ميرند از او چاپ شد كه يك روز با حسين بود گمانم خوانديمش و هوش از سرمان پريد كه پريد و بعدها هم خورديم به زندگي در پيش رو كه جاي ضرباتش هنوز هم كه هنوز است كبود است روي تنم؛ ببين اينجامو، اينجامو هم ببين، اينجا رو هم، اينا همه ش مال زندگي در پيش روه، اين پيشينه ها اين شد كه دراز كشيدم تا رومن گاري با خداحافظ گاري كوپر از رويم رد شود كه اولش هم خوب شروع شد و وقتي ديدم فهميده من چقدر نشسته ام روي هر شاخه اي يكي با سنگي تيركماني تفنگ بادي اي يا هر كوفت و زهر مار ديگري نشانه ام رفته و من از بس فرار كرده ام از شاخه اي به شاخه اي حالا روي هيچ درختي بند نمي شوم به جهنم آنقدر ترس ريخته توي تنم كه خوراك هزار ديو و آل و موكل مي توانم بشوم كلي خوش به حالم شد و تازه وقتي ديدم چيزهاي بي ربطي را نشانه كرده سر راه زندگي اش كه بداند كجاها دارد به كدام دره سرازير مي شود بيشتر خوش به حالم شد؛ از ماداگاسكار گرفته تا يك دختر باكره و مغولستان خارجي؛ با اين حال نمي دانم به خاطر تجربه يغما زدگي خودم بود كه به قول ايرن حتا از باهم بودن لني و جس توي رمان حالم به هم خورد و دروغ چرا حسوديم شد و مي شود به هر آدمي كه به چيزي جايي -هرچي هرجا- كه مي رسد يا شلخته بازي و بيحالي رومن گاري كه صد صفحه بيشتر دوام نمي آورد شاهكار نوشتن را و بعد مي پيچد به خاكي، سرازير مي شود به قهقرا و كار رمان تمام مي شود. حتا ناشر ايراني هم دست به دستش داده و جا به جا با غلط هاي تايپي كمك كرده اين سراشيب سراشيب تر شود و زودتر دخل لني و جس و رومن گاري و نشر نيلوفر و همه مان با هم بيايد.

(خداحافظ گاري كوپر/ نوشته رومن گاري/ ترجمه سروش حبيبي/ انتشارات نيلوفر/ چاپ هشتم بهار 88/ 288 صفحه / 4800 تومان)

دست به دامن تاركوفسكي شدم بلكم فرجي شود نشستم فيلمنامه هايش را خواندن؛ توي همان مجموعه "صد سال سينما صدفيلمنامه" شماره چهلش را كه باقيات الصالحاتي است كمياب؛ با كودكي ايوان شروع كردم و كودكي ناتمام و نصفه نيمه كه چه عرض كنم كودكي ِ نكرده ام را ديدم و خواندم و داغم تازه شد. انگار ولاديمير بوگولف و ميخاييل پاپاوا و آندري تاركوفسكي و آندري ميخالكف كونچالفسكي نشسته اند دست به دست هم داده اند انگشت كنند توي زخم هاي كودكيم و هرچه خاطره تلخ از اردوگاه هاي كار اجباري گرفته تا غرق شدن توي رودخانه را زنده كنند برايم و جناب مجيد اسلامي هم چه خوب از پس ترجمه آن برآمده بود؛ هنوز نصفه جاني داشتم؛ آنقدر كه بنشينم توي سفينه سولاريس از فراز اقيانوسي رد شوم در اعماق كه خاطره ها را و دست بر قضا تلخ هايشان را زنده مي كند برايت جوري كه دست به اسلحه ببري مغزت را بپكاني؛ بپكاني خلاص شوي از هرچه خانه ي سوخته خلاص شوي از هرچه برنج هر چه شيشه هرچه كه از جهاني ديگر آمده توي اين جهان به يغما برده معاني را و تاركوفسكي و فريدريخ گرنشتاين با سولاريس مغزم را پكاندند و دم هادي چپردار گرم براي ترجمه اش و با همان مغز پكيده رفتم سراغ استاكر؛ دونفر آدم كه اسمشان مي خورد برادر باشند – بوريس استروگاتسكي و آركادي استروگاتسكي – نشسته اند يك داستان نوشته اند بعد تاركوفسكي آمده بازنويسي اش كرده و خانم مژگان محمد هم ترجمه اش كرده كه من بروم بخوانم از زبان استاكر كه خدايا به اين مردم رحم كن اگر هم نمي كني بگذار لااقل ديوار ديوار باشد و بن بست بن بست و يادم بيفتد وقتي توي مرشد ومارگريتا پول ها جلبك مي شدند و گربه ها حرف مي زدند و چيزهاي ديگري از اين دست كه مي شد چقدر طبيعي بود و حالا وقتي مي بينم كسي دعا مي كند خدايا بگذار ديوار ديوار باشد يعني كه پول هايمان را جلبك نكن يعني كه برمان نگردان به كابوس هايي كه ديده ايم بگذار اين رمضان آنقدر كش بيايد همه مان از پا در بياييد از دست برويم؛ فكر اينكه دردهاي آدم مشترك است آرامم نمي كند در عوض همان درد مشترك كاري تر مي شود و با آن درد كاري مي روم سراغ نوستالگيا كه تاركوفسكي و تونينو گوئرا نوشته اندش با هم و اين تونينو گوئرا را از قبل مي شناختم و فردين صاحب الزماني را البته تمي شناختم كه حالا مي شناسمش دمش گرم به خاطر اين ترجمه و تزريق ِ اين درد غريب غربت وقتي غربت ات هيچ ربطي به جغرافيايي كه در آني ندارد و آخرش هم پيتي بنزين مي ريزي روي خودت جلوي جمعيت ِ بي درد خودت را به آتش بكشي با سوخته هاي تني كه ديگر برايت تن نمي شود بري ببيني تاركوفسكي در ايثار چه كرده و كدام درد مشترك را جان مي دهد كه دوباره و چند باره و صد باره و هزار باره به آتش بكشي حالا گيرم اين بار خودت را نه، خانه ات را و دار و ندارت را؛ اين يكي را خانم ثميني ترجمه كرده كه دم او هم گرم

(جمعا با مقالات و مقدمات و موخرات مي شود از قراري 447 صفحه از قراري 3500 تومان / چاپ دوم 83)

آرام نمي شوم؛ هيچ رقمي آرام نمي شوم؛ از كمدي قاتلين پيرزن (The Ladykillers/ محصول 1955 انگلستان/ كارگردان :الكساندر مكندريك) تا تراژدي نفسگير ترز (Thérèse/ محصول 1986 فرانسه/ كارگردان: آلن كاواليه) كه هركدامشان براي خودشان كسي چيزي جايي بوده اند و من از بس تير زده اند سمتم از شاخه اي به شاخه اي از متني به متني از DVDاي به DVDاي مي روم و آرام نمي شوم.

آرامم كن اي خدا

مرتبط با اين پست در همين بلاگ:

+ خداحافظ گاري كوپر به قلم سيا

+ تنها او بود كه جامه به تن داشت و آستين اش از اشك خيس بود (زندگي در پيش رو)