تبر را بگذار روي دوش بت بزرگ راسكلنيكف

شخصا آدمي نيستم كه علاقه اي به جمع كردن چيزي داشته باشم؛ پيش خودم فيلم نگه نمي دارم؛ كتابخانه ام را هم مي خواهم بفروشم؛ مجله هايي هم كه پيشم مانده شايد بدهمشان به زكريا كه دوست دارد همه چيز را آرشيو كند! بعدها هم اگر آدم معروفي شدم و خواستند زندگي نامه ام را بنويسند بگذار بنويسند خانه اش را كه بررسي كردند هيچ چيز پيدا نكردند جز وسايل آشپزخانه و لوازم اوليه زندگي؛ جسدش را هم بعد از چند روز كه بوي گند آن همسايه ها را عاصي كرده بود توي اتاق خوابش پيدا كردند؛ پزشكي قانوني مشغول بررسي است كه خودكشي كرده يا كشته شده است؛ اگر هم توي مملكتي زندگي مي كردم كه هر از گاهي "تراش مداداي رابرت گراند و فندك اسقاطي جان كندي و كاغذ لي لي پوت ماركو پولو و فتق بند پدر سلطان حسين و هسته خرماهاي سعد وقاص و استكان نعلبكي الاتروش" را به حراج مي گذاشتند هيچ وقت چيزي نمي خريدم؛ توي مملكت خودمان هم اگر حراجيي راه بيافتد كه "زين فرسوده ي رخش رستم و كفشاي چنگيز و خنجر اسكندر و چركنويس غزلاي حافظ و مهر بارون شسته ي مولانا و صورت قرصاي شيخ ابو سعيد و شب كلاه تاجر همسايه ي عطار نيشابوري و تسبيح گسسته ي عين القضات و قرصاي سردرد ابوعلي سينا" را بفروشند باز هم علاقه اي به داشتن چنين چيزهايي ندارم؛ فقط يك چيز هست كه دوست دارم داشته باشمش و آن هم تبر ِ خانه ي سرايدار ِ راسكلنيكف است كه با آن قتل آلينا ايوانونا و ليزاوتا انجام شد؛ همين

وقتي برونو يك نفر را كشته بود و حالا آمده بود توي متل آنجور رعشه گرفته بود و دستانش مي لرزيد و به خودكشي يا اعتراف فكر مي كرد با خودم گفتم اينها كه همان حالت هاي بعد از جنايت ِ راسكلنيكف است؛

وقتي برونو داشت مردد ميان عملي كردن يا نكردن تصميمش – جنايت - با ماشين دنبال سوژه اش مي رفت و يك اتوبوس از جلوي او پيچيد كه بزرگ روي آن نوشته بود "روياهايتان را عملي كنيد" با خودم گفتم اين معادل همان صحنه اي است كه راسكلنيكف قبل از قتل داخل غذاخوري نشسته است و حرف هاي آدم هاي ميزِ آن طرف تر را گوش مي دهد كه راجع به توجيه كشتن زن ِ نزول خوار حرف مي زدند. انگار برونو – راسكلنيكف – فقط ابزاري است در دست تقدير

وقتي برونو داشت با خانواده اش درباره اينكه هدف وسيله را توجيه مي كند يا نه حرف مي زد به خودم گفتم اين معادل ديالوگ راسكلنيكف است با پارفيري پترويچ در اولين برخوردشان

وقتي سيا نصف شب اسمس زد كه منظورش تبر راسكلنيكفه از شوق تا ساعت ها خوابم نبرد؛ به ديوار نگاه مي كردم و از لذت درك هنري مشعوف بودم

مطمئنا يكي از فيلم هاي برتر دهه اخير كه متاسفانه در هيچ فهرستي نديم از آن ياد شده باشد فيلمي است ار كارگردان يوناني تبار فرانسوي كوستا-گاوراس با عنوان اصلي Le Couperet كه آن را به خاطر عنوان انگليسي و بين المللي آن The Ax ترجمه كرده اند "تبر"؛

اينكه به صورت اتفاقي Le Couperet از فرانسه به نگليسي شده The Ax و The Ax هم از انگليسي به فارسي شده تبر اتفاق مباركي است؛ نديدم جايي كسي به اين موضوع اشاره كرده باشد كه اين همان تبر راسكلنيكف است جز همين حرف اضافه ي The پيش از Ax كه دارد چشمك مي زند به همه ي كساني كه جنايت و مكافات را خوانده اند.

Le Couperet: تبر (The Ax)

محصول 2005 بلژيك، فرانسه، اسپانيا

نويسنده و كارگردان: كوستا گاوراس بر اساس رماني از دونلد. اي. وستليك

بازيگران: خوزه گارسيا (برونو داورت)، كارين ويارد (مارلين)، ژئوردي مانفيلز (ماكسيم)، كريستا ترت (بتي)، اولريش توكور (هاچينسون)، اوليوير گورمت (ماشفر) و . . . .

122 دقيقه رنگي

توضيح: فهرست اقلام حراجي موجود در متن برگرفته از شعر بلندي است از زنده ياد حسين پناهي