Saturday, July 26, 2008

بار بیفکند شتر چون برسد به منزلی

آدم های نسل های دیگر، پیشتر ها، شاید از تنهایی و بی کسی و دربدری – که احتمالا به ندرت پیش می آمد براشان - می زدند به کوه و کمر، می زدند به خیابان، راه های دیگری هم بوده حتما ً. آدم های قاره های دیگر، کشور های دیگر را نمی دانم؛ آدم های نسل من - که خودم هم یکی شان باشم - کز می کنیم پشت ماتنیتورهایمان، سرد و خیره، وبلاگ هایمان را به روز می کنیم، کامنت هایمان را چک می کنیم و دربدری مان را پخش می کنیم.

بیشتر ِ دیشب را تا صبح توی اتوبوس زل زدم به تاریکی هایی که با سرعت از پشت پنجره رد می شد و فقط خدا می داند چه شب سختی بود، نه به خاطر اتوبوس و ساعت های کسالت بارش، نه؛ گفتم که، فقط خدا می داند چه شب سختی بود.

پریشب را توی مهمانسرای اداره خوابیدم، روی همان تختی که دو هفته پیش، جای مشت هام روی دیوار، هنوز بود، یکی شان فقط کمی ریخته بود، به نظر کسی با ناخن دست کاری ش کرده باشد.

خلاصه ی فصل هشتم (نقد و نظریه ی پسااستعماری) از کتاب نظریه ادبی / یوهانس ویلم برتنز / فرزان سجودی / موسسه انتشاراتی آهنگ دیگر / 292 صفحه / 2900 تومان از زبان خود کتاب (صص 275 و 276)

مطالعات پسااستعماری به بررسی انتقادی رابطه ی بین استعمارگر و استعمار شده، از نخستین روزهای استثمار و استعمار، می پردازد. این رویکرد با توسل به مفهوم فوکویی "گفتمان" و مفهوم گرامشیایی "هژمونی" و همین طور ساختارشکنی و در مواردی مارکسیسم، بر نقش متون اعم از ادبی و غیرادبی در استعمار تاکید می کند و نشان می دهد که چطور این متون به باور برتری استعمارگر (معمولا ً مذکر) و فرودستی استعمار شده (معمولا ً مونث) شکل می دهند و به این ترتیب به استعمار مشروعیت می بخشند. این رویکرد بخصوص به نگرش استعمار شدگان – مقاومت های آنان – توجه ویژه ای دارد و به دنبال درک ماهیت رویارویی بین استعمارگر و استعمار شده است و در این زمینه از نظریات متفاوت از جمله نظریه لاکان در باب شکل گیری هویت کمک می گیرد. در مورد ادبیات، اینان معتقدند که در دوره ی پس از جنگ "ادبیات انگلیسی زبان" جای "ادبیات انگلیسی" و "ادبیات آمریکایی" را گرفته است و با طرح عبارت "ادبیات انگلیسی زبان" می خواهند ماهیت چند فرهنگی و چند قومی ادبیاتی که امروزه به زبان انگلیسی نوشته می شود را نشان دهند. در مطالعات پسااستعماری به خصوص به باز نویسی آثار کلاسیک انگلیسی در فضای پسااستعماری توجه ویژه ای شده است- برای مثال نیلگون یا نقشه برداری از آبها نوشته ی مارتین وارنر (1992)، فو نوشته ی کوئتزی (1987) – زیرا در این بازنویسی ها در هسته ی اصلی ایدئولوژیکی متن اصلی تردید شده است. اینان همچنین به متون دیگری که به طریقی به تحلیل انتقادی روابط استعماری می پردازند علاقه نشان می دهند. با توجه به این واقعیت که بیشتر ملت های اروپای غربی- و بی تردید ایلالات متحده ی امریکا – در طرح امپریالیستی دخالت داشته اند که منجر به جابجایی (آوارگی) فرهنگی و واقعی بومیان شده است، مطالعات پسااستعماری دوره ی گسترده ای از تاریخ غرب و قلمرو جغرافیایی بسیار گسترده ای را در بر می گیرد.

خلاصه هایی که از بخش های مختلف کتاب آوردم هرگر گویای غنای کتاب نیست؛ به همه ی علاقمندان ادبیات توصیه می کنم مطالعه ی کتاب را از کف ندهند:

نظریه ادبی / یوهانس ویلم برتنز / فرزان سجودی / موسسه انتشاراتی آهنگ دیگر / 292 صفحه / 2900 تومان

No comments: